Nemen robots ons werk over?

Pas geleden was ik op het SZW-congres. Minister Asscher hield daar de openingsrede. Deze rede ging onder andere over Robots Robots gaan onze werkplekken innemen. Een prachtig moment om ons nu eindelijk te attenderen op deze ontwikkeling die de maatschappijen en economieën extreem gaat veranderen.

In de zestiger jaren voorspelde Isaac Asimov dat er robots zouden komen. In de tachtiger jaren begon Honda het ASIMO project met een fantastische robot als resultaat. Een extreme versnelling zien we nu. Google en vele anderen richten zich op de technologie achter de robot. De doorontwikkeling van kunstmatige intelligentie zal de komende jaren voor grote doorbraken zorgen.

Wat is een robot?

Het woord robot werd voor het eerst gebruikt door de Tsjechische schrijver Karel Čapek in zijn toneelstuk R.U.R. (Rossum's Universele Robots) (1920).

Een robot is een programmeerbare machine, die meerdere verschillende taken uit kan voeren. Hierin verschilt hij van een numerieke machine, die is geprogrammeerd voor één taak. In de praktijk betekent het dat een robot voor verschillende toepassingen kan worden ingezet, waar een numerieke machine slechts een (deels variabele) taak kan uitvoeren. Een robot kan soms zelfs van grijper wisselen, om verschillende taken uit te kunnen voeren. De robotica is de tak van de wetenschap die zich met het ontwikkelen en bestuderen van robots bezighoudt. De menselijk ogende variant noemen we een Androide. Deze lijkt op een mens, maar is een robot. Robots zijn overigens niet nieuw. We kennen de spambot, fabrieksrobot en de I-robot stofzuiger. Laatstgenoemde maakt bij vele consumenten de vloerbedekking dagelijks schoon. Robots vinden we ook terug in de fabrieken als industriële robot.

Nemen robots jouw werk over?

Waarom zouden we achter een lopende band moeten staan? Waarom doen we het werk dat beter en sneller door robots kan worden uitgevoerd? Omdat we het leuk vinden of misschien omdat we het gewend zijn? Er zijn beroepsgroepen die binnen een aantal jaren misschien net meer zullen bestaan. Denk aan bus, taxi of vrachtwagenchauffeurs. Vanaf volgend jaar rijden er de eerste zelfrijdende auto’s in Nederland.

Het lijstje van banen dat op termijn door robots gedaan kan worden zal groeien. De snelheid van de robot introductie zal afhangen van technische ontwikkelingen de mate waarin de robot wordt geaccepteerd door ons, de mens.

Ook de assemblage van producten zal op termijn niet meer door mensenhanden plaatsvinden. Als we kijken naar industriële robots die volledige productieprocessen overnemen, dan kunnen we concluderen dat dit in Nederland nog niet zo’n vaart zal lopen.

Wereldwijd zijn er momenteel 1,3 miljoen robots aan het werk. In 2008 waren dit er 1 miljoen. Ondanks de crisis is  de robotwerkgelegenheid met 30% toegenomen in ruim 5 jaar. Japan telt 300.000 robots, China 133.000 en de rest is verdeeld over VS, Duitsland en Korea. Nederland doet bijna niet mee met slechts 7.400 robots, slechts een half procent van het wereldtotaal. Of de robot in Japan en Zuid-Korea werkelijk banen zal vernietigen is maar de vraag. De werkeloosheid is daar laag en de werkweek lang.

Duidelijk is wel dat de robot banen gaat kosten. Bepaalde beroepsgroepen, zoals chauffeurs, laboranten, boekhouders, verzekeringsagenten, opzichters en pizzakoeriers kunnen binnen 5-10 jaar al verdwijnen. Laag opgeleide banen staan ter discussie. Ze zullen moeten uitkijken naar kansen elders. Tegelijkertijd vraagt de robottechnologie om nieuwe hoogwaardig gekwalificeerde medewerkers, zoals robot designer en data-scientist. Deze specialisten moeten in sneltempo worden opgeleid in samenwerking met het innovatieve bedrijfsleven. We kunnen daar niet vroeg genoeg mee beginnen.